– Program START został uruchomiony krótko po tym, gdy Polska uzyskała w 1989 roku pełną niepodległość. Najważniejszą zmianą, jaka zaszła od tamtego czasu w polskiej nauce, jest to, że pojawił się system grantowy i dziś młodzi naukowcy mogą aplikować o granty niezależnie od swoich pryncypałów.
Największe osiągnięcie tych 30 lat
Mają w tym dowolność i to jest moim zdaniem największe osiągnięcie tych 30 lat – mówi agencji Newseria Biznes prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Setka młodych naukowców z Polski przed 30. rokiem życia, którzy pomimo młodego wieku mają już na koncie imponujący dorobek naukowy, została wyróżniona w tegorocznej edycji konkursu w programie START, organizowanym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej od ponad 30 lat. Prawie połowa nagrodzonych to kobiety, aż 44 proc. laureatów ma już doktorat, a największa liczba stypendystów reprezentuje nauki techniczne.
START najstarszym w Polsce programem stypendialnym dla najlepszych młodych naukowców
W tym roku dorobek naukowy siedmiu osób – głównie kobiet – został też szczególnie wyróżniony przez recenzentów oceniających wnioski. Na konta laureatów trafiły w sumie ponad 3 mln zł, które pomogą im w dalszym rozwoju kariery naukowej. Program START, prowadzony przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej, jest najstarszym w Polsce programem stypendialnym dla najlepszych młodych naukowców reprezentujących wszystkie dziedziny nauki. Wyróżnia tych, którzy – choć dopiero rozpoczynają karierę naukową – już mogą się wykazać istotnym osiągnięciem naukowym. Celem przyznawanych od ponad 30 lat stypendiów jest przede wszystkim wsparcie i zmotywowanie ich do dalszego rozwoju naukowego.
Młodzi naukowcy to ludzie, którzy za chwilę zostaną profesorami i będą uczyć następne młode pokolenia
– Bez wspierania młodych naukowców będziemy mieli kłopot z przyszłością. To są ludzie, którzy za chwilę zostaną profesorami i będą uczyć następne młode pokolenia – podkreśla prof. Maciej Żylicz. O stypendia w programie START mogą się ubiegać badaczki i badacze przed 30. rokiem życia (lub starsi, jeżeli korzystają z regulaminowych możliwości przedłużenia). Ich osiągnięcia naukowe – udokumentowane publikacjami w uznanych periodykach naukowych – są oceniane przez uczonych będących autorytetami w swoich dziedzinach. Cały proces oceny wniosków jest wieloetapowy i trwa kilka miesięcy.
Stypendia START, żeby zapewnić wsparcie finansowe młodym ludziom w ważnym dla nich momencie
– Idea stypendiów START polega na tym, żeby zapewnić wsparcie finansowe młodym ludziom w ważnym dla nich momencie, kiedy oni kończą doktorat [w Polsce przeciętny wiek uzyskiwania doktoratu wynosi około 35 lat – red.], mają już na koncie istotne badania naukowe i zastanawiają się nad kolejnymi krokami na swojej drodze zawodowej: czy wyjechać na staż naukowy, czy przejść do przemysłu. Wsparcie finansowe uzyskane w ramach START-u pozwala im zachować w tym otwartą głowę, żeby mogli podjąć właściwą decyzję – mówi prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Stypendia START trafiły do setki badaczy i badaczek, którzy zostali wyłonieni z grona 660 kandydatów
W tym roku stypendia START zostały wręczone młodym naukowcom po raz 31. Trafiły do setki badaczy i badaczek, którzy zostali wyłonieni z grona 660 kandydatów. Wśród laureatów jest 55 mężczyzn i 45 kobiet. Blisko połowa (44 proc.) z nich, w tym 22 kobiety i 22 mężczyzn, posiada już stopień doktora. Największa liczba laureatów (32 stypendia) reprezentuje nauki techniczne. Dalej uplasowały się nauki biologiczne i medyczne (28 stypendiów) oraz nauki humanistyczne i społeczne (21 stypendiów). Stawkę zamykają nauki chemiczne (10 stypendiów) oraz nauki fizyczne i matematyczne (dziewięć stypendiów).
Stypendia trafiły do 15,2 proc. aplikujących
– Mieliśmy w tym roku 660 wniosków i ogromne zainteresowanie. Stypendia trafiły do 15,2 proc. aplikujących, więc można powiedzieć, że trzeba się naprawdę natrudzić, żeby je otrzymać – mówi prof. Maciej Żylicz. – Dotychczas wydawało nam się też, że matematyka, fizyka i chemia to są dziedziny, które w Polsce królują. Tymczasem w tym roku największą liczbę stypendiów dostały nauki techniczne. Mamy nadzieję, że część nagrodzonych odkryć zostanie przekuta na konkretne zastosowania i korzyści dla społeczeństwa i gospodarki.
Największa liczba laureatów z Uniwersytetu Warszawskiego (14 stypendystów)
Na czele rankingu instytucji, z których pochodzi w tym roku największa liczba laureatów, już po raz kolejny uplasował się Uniwersytet Warszawski (14 stypendystów). Na drugim miejscu znalazła się Politechnika Warszawska (11 stypendystów), a na trzecim – Politechnika Wrocławska (ośmiu stypendystów). Gros tegorocznych stypendystów reprezentuje właśnie uczelnie (85, z czego 30 politechniki) i instytuty PAN (10).
W tegorocznej edycji roczne stypendia w wysokości 30 tys. zł
Laureaci programu START otrzymali w tegorocznej edycji roczne stypendia w wysokości 30 tys. zł, które mogą przeznaczyć na dowolny cel. Łączna kwota nagród przekroczyła w tej edycji 3 mln zł i została sfinansowana zarówno z budżetu fundacji, jak i ze środków przekazanych przez partnerów programu, a także prywatnych darczyńców i z wpłat 1,5 proc. podatku dochodowego.