Warsaw Enterprise Institute (WEI) zorganizowało debatę „Wyzwanie klimatyczne. Jak obniżyć koszty walki z ociepleniem klimatu i zwiększyć jej skuteczność?”, aby zastanowić się nad tym, czy i jak można przyśpieszyć dekarbonizację gospodarki tak, by nie krępować jej rozwoju.
O przyszłości energetyki w Polsce, jak i całego regionu Europy Środkowej dyskutowano w gronie ekspertów, decydentów i przedstawicieli biznesu. Kanwą debaty stała się publikacja raportu WEI, w którym siedem think tanków z Europy Środkowej dokonało przeglądu barier dla rozwoju czystej energetyki w regionie.
W dyskusji moderowanej przez Piotra Palutkiewicza, wiceprezesa WEI udział wzięli: Agata Stremecka – prezes Four Reasons, Andrzej Kensbok – doradca strategiczny, były wiceprezes zarządu KGHM i Gaz-System, Artur Leśniak – Veolia, główny specjalista ds. regulacji, Remigiusz Nowakowski – wiceprezes Qair Polska S.A. oraz Damian Olko – wiceprezydent Towarzystwa Ekonomistów Polskich.
Realizacja ambitnych celów klimatycznych Unii Europejskiej stanowi dla państw takich jak Polska – obciążonych historycznym bagażem przemysłu węglowego – szczególne wyzwanie. Dotychczasowe polityki mające być na nie odpowiedzią nie przynoszą zapowiadanych efektów i nie są z nich zadowoleni ani naukowcy klimatyczni, ani ekonomiści, ani zwykli ludzie, którzy partycypują w ich kosztach.
W debacie publicznej pojawia się wiele nowych pomysłów, jednak warto zauważyć, że część oczywistych i bezkosztowych rozwiązań, które mogłyby przysłużyć się realizacji tego celu, nie została jeszcze wprowadzona. Mowa choćby o tworzeniu warunków dla rozwoju sektora energetycznego w taki sposób, by ten sam z siebie inwestował jeszcze więcej w modernizację i czyste metody pozyskiwania oraz dystrybucji energii.
Główne wnioski z debaty:
- Potrzeba stabilnych i długoterminowych regulacji, które umożliwią planowanie i realizację inwestycji w sektorze energetycznym. Wszyscy eksperci zgodzili się, że brak stabilnych, długoterminowych ram prawnych jest poważnym problemem, który hamuje inwestycje w sektorze energetycznym. Przykłady, takie jak brak strategii dla ciepłownictwa do 2030 roku oraz opóźnienia w Krajowym Planie na Rzecz Energii i Klimatu, powodują, że firmy takie jak Veolia, Gaz-System czy Qair Polska SA. działają w niepewnych warunkach, co utrudnia planowanie i realizację inwestycji. Stabilne ramy regulacyjne są niezbędne, aby przedsiębiorstwa mogły podejmować długofalowe decyzje i efektywnie inwestować w nowe technologie.
- Eksperci podkreślili, że sektor prywatny ma kluczową rolę do odegrania w procesie transformacji energetycznej, a prywatne przedsiębiorstwa mogą osiągnąć znacznie lepsze wyniki niż państwowe monopole. Wspomniano, że wyniesienie jednego kilograma ładunku w kosmos przez NASA kosztowało 54 tys. dolarów, podczas gdy SpaceX zredukowało ten koszt do zaledwie 2700 dolarów. Podobna swoboda działania powinna zostać umożliwiona firmom w sektorze energetycznym, co mogłoby znacząco obniżyć koszty i przyspieszyć rozwój innowacyjnych technologii.
Paneliści zgodzili się, że transformacja energetyczna musi być realizowana w sposób zrównoważony i elastyczny, z uwzględnieniem potencjalnych kosztów dla społeczeństwa. Eksperci zauważyli, że cele klimatyczne, takie jak neutralność klimatyczna do 2050 roku, powinny być realizowane w sposób elastyczny i dostosowany do możliwości gospodarczych. Podkreślono, że może być konieczne zrewidowanie tych celów, aby uniknąć nadmiernych kosztów, które mogłyby zaszkodzić konkurencyjności gospodarki. W tym kontekście elastyczność i dostosowanie strategii do realiów rynkowych są kluczowe.
-
Eksperci zwrócili także uwagę, że odpowiednie regulowanie obszaru ochrony środowiska, dotyka także inne sektory, jak np. ROP. W tym zakresie powinno się zwrócić uwagę na to, aby państwo nie nakładało na przedsiębiorstwa gospodarujące odpadami nadmiernych kosztów i opłat. Niezbędna jest współpraca regulatora z prywatnymi podmiotami i samorządami w celu zwiększenia efektywności zbiórki.