Według Światowej Organizacji Zdrowia dzieci i młodzież w wieku od 5 do 17 lat codziennie powinny poświęcać co najmniej 60 min. na umiarkowaną lub intensywną aktywność fizyczną, a co najmniej przez trzy dni w tygodniu powinny być to intensywne ćwiczenia aerobowe oraz wzmacniające mięśnie i kości.
Aż 80 proc. dzieci i młodzieży nie poświęca na przynajmniej umiarkowaną aktywność fizyczną nawet godziny dziennie
Naukowcy z Finlandii i Wlk. Brytanii zbadali związek między siedzącym trybem życia a budową i funkcją serca na dużej grupie nastolatków. Okazało się, że spędzanie zbyt wielu godzin w pozycji siedzącej skutkuje powiększeniem mięśnia sercowego i to trzy razy większym niż umiarkowana lub intensywna aktywność fizyczna. Następstwem tego w przyszłości mogą być niewydolność serca, zawał, udar mózgu i przedwczesna śmierć z przyczyn sercowo-naczyniowych. Tymczasem aż 80 proc. dzieci i młodzieży nie poświęca na przynajmniej umiarkowaną aktywność fizyczną nawet godziny dziennie.
Szybki rozwój technologiczny przyczynił się do zwiększenia czasu spędzanego przez nastolatków w pozycji siedzącej
– Światowa Organizacja Zdrowia podała szacunki, według których prawie 80 proc. nastolatków na świecie nie poświęca wystarczającej ilości czasu dziennie na aktywność fizyczną. Jest to globalna epidemia braku aktywności fizycznej w populacji młodych osób i trzeba podjąć zdecydowane działania w celu zaktywizowania nastolatków. Szybki rozwój technologiczny przyczynił się do zwiększenia czasu spędzanego przez nastolatków w pozycji siedzącej, bo przez kilka godzin dziennie korzystają z mediów społecznościowych na telefonie, tablecie czy komputerze – mówi agencji Newseria Innowacje Andrew O. Agbaje, lekarz i epidemiolog kliniczny z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii w Kuopio, szef zespołu badawczego urFIT-child. Badacze z Uniwersytetów w Bristolu, Exeter i Kuopio postanowili sprawdzić, jak czas spędzany w pozycji siedzącej i poświęcany na aktywność fizyczną o różnym natężeniu wpływa na strukturę i funkcję serca. Artykuł opublikowany w „Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports” opiera się na danych Uniwersytetu Bristolskiego w Wielkiej Brytanii, zaczerpniętych z badania dzieci urodzonych w latach 90., określanego także jako badanie długoterminowe rodziców i dzieci Avon Longitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC). Naukowcy wykorzystali informacje dotyczące ok. 530 nastolatków w wieku 16–17 lat.
Nastolatki spędzają średnio 8 godz. dziennie w pozycji siedzącej, ok. 4,5 godz. dziennie poświęcają na lekką aktywność fizyczną i ok. 49 min dziennie na ćwiczeniach
U nastolatków przeprowadzone były kompleksowe badania obejmujące pomiar tkanki tłuszczowej i mięśniowej, poziomu glukozy, lipidów, cholesterolu i markerów stanu zapalnego. Odnotowano także fakt palenia tytoniu, sytuację społeczno-ekonomiczną, występowanie chorób układu sercowo-naczyniowego w rodzinie oraz wykonano badanie echokardiograficzne serca. Za pomocą akcelerometra wykonano pomiary czasu spędzanego w pozycji siedzącej oraz na lekkiej, umiarkowanej i intensywnej aktywności fizycznej. – Ustaliliśmy, że nastolatki spędzają średnio 8 godz. dziennie w pozycji siedzącej, ok. 4,5 godz. dziennie poświęcają na lekką aktywność fizyczną i ok. 49 min dziennie na ćwiczeniach o średniej i dużej intensywności. Zaobserwowaliśmy, że zarówno czas spędzany w pozycji siedzącej, jak i na ćwiczeniach o średniej i dużej intensywności był związany ze zwiększoną masą lewej komory serca. Z tym że czas spędzany w pozycji siedzącej prowadził do powiększenia się mięśnia sercowego o ok. 10 proc., zaś umiarkowane i intensywne ćwiczenia fizyczne – o ok. 3 proc. Takie wyniki odnotowano u nastolatków niezależnie od tego, czy ich masa ciała była na normalnym poziomie, czy były to osoby z nadwagą lub otyłością – mówi Andrew Agbaje.
Ważne jest, aby nie doszło do nadmiernego wzrostu wielkości mięśnia sercowego u nastolatków
Wzrost masy mięśnia sercowego u nastolatków prowadzących siedzący tryb życia wynosił ok. 3,8 g/m2, przy średniej wielkości tego mięśnia na poziomie 36,7 g/m2. Lekarz zauważa, że jest to bardzo niepokojące, ponieważ badania na dorosłych wykazały, że zwiększenie masy o ok. 5 g/m2 wiązało się z ryzykiem zgonu lub chorób układu sercowo-naczyniowego na poziomie 7–20 proc. Ważne jest więc, aby nie doszło do nadmiernego wzrostu wielkości mięśnia sercowego u nastolatków. – Musimy uświadomić młodym ludziom skutki siedzącego trybu życia – zwiększone ryzyko otyłości, nadciśnienia, insulinooporności i nieprawidłowego poziomu cholesterolu. Nastolatki powinny mieć dostęp do tych informacji, abyśmy mogli zachęcać i motywować ich do ćwiczeń. Najnowszy raport WHO dotyczący aktywności fizycznej prognozuje, że do roku 2030 może nastąpić wzrost liczby przypadków chorób niezakaźnych związanych z brakiem aktywności fizycznej, z czego 2,15 mln nowych przypadków chorób niezakaźnych związanych z nadciśnieniem wynikającym z siedzącego trybu życia – mówi Agbaje.
Badacz podkreśla, że aktywność fizyczna wiąże się z wieloma istotnymi korzyściami dla młodzieży. To m.in.: poprawa metabolizmu, zmniejszenie ryzyka otyłości, lepsze funkcjonowanie mózgu i wzmocnienie kości. Należy jednak dokładnie określić, jaki rodzaj aktywności poprawia zdrowie układu sercowo-naczyniowego, ponieważ mechanizm ćwiczeń przyspieszających metabolizm różni się od tego, który prowadzi do poprawy zdrowia układu krążenia i obniżenia ciśnienia krwi.