Ustawa o aktywności zawodowej to niestety niewykorzystana szansa na zmianę polityki zatrudnienia i rynku pracy na miarę potrzeb XXI wieku i wyzwań rozwojowych związanych z gospodarką 4.0 – uważa prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.
Projektu ustawy nie można jednak negować w całości
Nowe regulacje polityki rynku pracy są bardzo potrzebne, ale konsultowane obecnie zmiany są niewystarczające i nie zawierają pomysłów na rozwiązywanie problemów nowoczesnej gospodarki. Projektu ustawy nie można jednak negować w całości, bo zawiera elementy ważne i potrzebne, od lat postulowane przez ekspertów.
Takim pomysłem jest chociażby oddzielenie statusu bezrobocia od prawa do ubezpieczenia zdrowotnego, co nie tylko utrudnia proces aktywizacji osób rzeczywiście bezrobotnych i poszukujących pracy, ale odciąża też system urzędów pracy od pracochłonnej biurokracji. Propozycja taka była zresztą już kilkukrotnie rozważana przez kolejne rządy, tyle, że nie została ostatecznie zrealizowana, z uwagi na wskazywane zagrożenie poszerzenia się skali bierności zawodowej i być może także szarej strefy zatrudnienia.
W projekcie brak pomysłu na ograniczanie bierności zawodowej
– Dlatego obawiam się o losy tej koncepcji, bo w projekcie brak pomysłu na ograniczanie bierności zawodowej. Należy podkreślić, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który będzie rejestrował osoby do ubezpieczenia zdrowotnego, nie ma instrumentów zachęcania osób biernych zawodowo do aktywności na rynku pracy, a w zadaniach urzędu pracy brak choćby zarysowanej wizji programów aktywizacji i przywracania do rynku pracy osób biernych zawodowo – mówi prof. Jacek Męcina.
Nie pojawia się też w projekcie wizja wzmocnienia obszaru pośrednictwa pracy
(…)Nie można odmówić projektodawcom próby uporządkowania regulacji prawnych, poprawienia niektórych instrumentów, ale czy to uzasadnia tak szeroką interwencję legislacyjną? Prawdziwą zmianą byłoby określenie kwot i kierunków wsparcia, dające urzędom pracy możliwość swobody wyboru i ostatecznego kształtu instrumentów rynku pracy. Ale warunkiem takiej swobody powinno być z kolei realne rozliczenie urzędu z efektywności kosztowej i zatrudnieniowej, a takiej wizji po prostu zabrakło. Nie pojawia się też w projekcie wizja wzmocnienia obszaru pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, co w warunkach czekających nas zmian technologicznych oznacza utrzymywanie niskiej efektywności systemu urzędów pracy.
Rzeczowa debata nad ostatecznym kształtem regulacji nowej ustawy
– Te problemy i cele regulacji rynku pracy powinny skłaniać Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej do rzeczowej debaty nad ostatecznym kształtem regulacji nowej ustawy, którą proponuję traktować jako punkt wyjścia do szerszej dyskusji społecznej i przebudowy tego projektu na bazie toczących się konsultacji społecznych – dodaje na zakończenie prof. Jacek Męcina.